ok yakında 30 yılı aşkın süredir ilk defa ay tutulması ile kombinasyon halinde bir Süper Ay’a şahit olacağız. 27 Eylül’de Amerika Birleşik Devletleri’nde ve dünyanın birçok yerinde tam ay tutulması ayın destansı yüzünü bir saatten fazla olacak şekilde gizleyecek.
Fakat bu gökyüzündeki dev yaratık da ne? Bir kuş değil, bir uçak değil, o bir Süper Ay! Her ne kadar ayın bu tecessümü yılda sadece bir kere gerçekleşse de bu düşündüğünüz kadar esrarengiz bir olay değil.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuşu Merkezi’nde görevli bilim insanı Noah Petro, “Ay’ın yörüngesi tam olarak bir çember olmadığından dolayı Ay bazen Dünya’ya daha da yakınlaşır. Ay’ın Dünya’ya en uzak olduğu nokta yeröte olarak bilinir, en yakın olduğu noktaya ise yerberi denir. 27 Eylül’de ise yerberi konumunda bir dolunaya şahit olacağız ki bu görebileceğimiz en yakın dolunaydır.” sözleriyle durumu ifade ediyor.
Yerberi konumunda Ay, Dünya’ya, yeröte konumunda olduğundan yaklaşık olarak 50.000 km (31.000 mil) daha yakındır. Bu uzaklık Dünya’nın çevresinden oldukça fazladır. Ay bize son derece yakınken, yeröte konumundaki dolunaydan yüzde 14 daha büyük ve yüzde 30 daha parlak gözükecektir ki bundan dolayı Ay’ın bu durumuna Süper Ay denilmiştir.
Petro, Ay üzerinde fiziksel olarak herhangi bir farklılık olmayacağını, Ay’ın gökyüzünde sadece biraz daha büyük gözükeceğini belirtiyor.
Dünya, Ay ile Güneş’in arasına girdiği zaman Dünya’nın gölgesi Ay’ı tabiri caizse içine çekecek. Ay tutulması genellikle bir yılda en az iki defa gerçekleşir ve sadece 21. yüzyılda 228 defa gerçekleşecektir. İnkalar ve Mezopotamyalılar Ay tutulmasını tesadüfi ve korkutucu bir hadise olarak gördükleri halde Ay tutulmaları aslında önceden tahmin edilebilirler.
Goddard’daki bilim insanları gelecek bin yıl boyunca gerçekleşecek olan tutulmaları tahmin ettiler bile. Petro bunun, sadece, zamanda verilen bir noktada Dünya’nın, Ay’ın ve Güneş’in nerede olacağı sorunu olduğunu belirtiyor. “Ay’ın Dünya etrafındaki yörüngesi Dünya’nın eksenine eğimlidir ve bunların yörünge düzlemleri ara sıra aynı hizaya gelirler. Bu hizalanma gerçekleştiğinde, art arda 3-4 tutulma ya da bir Süper Ay ve bir tutulma gözlemleyebilirsiniz”
Fakat herkesçe bilinen yıldızlar bu olay için birkaç on yılda sadece bir kere aynı hizaya gelirler ve bu olağanüstü olay ayrı ayrı bir Süper Ay’dan ya da bir Ay tutulmasından daha nadir gözlemlenir. En son Süper Ay/Ay tutulması kombinasyonu 1982 yılında gözlenmiştir ve bir sonraki ise 2033 yılına kadar gerçekleşmeyecektir.
Tam Ay tutulması 1 saat 12 dakika boyunca sürecek ve Güney ve Kuzey Amerika, Avrupa, Afrika, Batı Asya’nın bir kısmından ve Pasifik Okyanusu’nun doğusundan görülebilecek. Seyirciler akşam vaktinden sonra Süper Ay’ı maskesiz bir şekilde izleyebilecekler. Dünya’nın gölgesi 20:11’den itibaren Süper Ay’ı belli belirsiz karartmaya başlayacak. Saat 21:07’de Ay’ın üzerine gözle görülür bir karanlık çökecek ve tam Ay tutulması ise 22:11’de başlayacaktır. ( Tutulma Türkiye’de 28 Eylül’de gözlenebilecek olup tutulmanın Türkiye saati ile (yaz saati uygulaması dahil) başlangıcı 03:10, tutulma ortası 05:47 ve tutulma bitişi 08:24. Bu tutulma Ay’ın yaklaşık sabah 06:30’daki batışına kadar ülkemizden izlenebilir.1 )
