Dünyadaki aşı çalışmaları hamile ve emziren kadınlar üzerinde hiç denenmedi. Dolayısıyla şu ana kadar elde edilen veriler bazı konularda henüz net bir şey söylemese de merak edilen pek çok soru mevcut. İşte bu soruların yanıtlarını Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Meriç Çağrı Ağır’dan aldık.
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (DSÖ) HAMİLELERE AŞIYI ÖNERİYOR MU? BU KONUDAKİ SON AÇIKLAMALARI NE YÖNDE?
Aslında Dünya Sağlık Örgütü’nün, son dönemde yaptığı açıklama ile bu konudaki görüşünü değiştirdiğini söylemek mümkün. DSÖ, daha önce tam aksi yönde bir bildiri yayınlarken, Ocak ayının sonunda yayınladığı yeni bildiri ile birlikte çok ciddi bir sağlık sorunu bulunmadığı müddetçe, yetersiz veri nedeniyle hamilelerin aşı yaptırmamaları konusunda uyarıda bulundu.
Pfizer-BioNTech ve Moderna tarafından yapılan aşılar, hamile kadınlarda henüz test edilmemiş olsa da, hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda herhangi bir zararlı etki göstermemiştir. Uzmanlar, aşılarda kullanılan teknolojinin genel olarak güvenli olduğunu sıkça ifade ediyor. Aşıların birkaç ay içinde hamile kadınlar üzerinde de test edileceğini ve çok daha sağlıklı, kesin sonuçlar elde edileceğini öngörüyorum.
AŞININ HAMİLE KALMAK İSTEYEN KADINLARIN DOĞURGANLIĞI ÜZERİNE OLUMSUZ BİR ETKİSİ VAR MI?
Şimdiye kadar yapılan testler incelendiğinde, mRNA aşılarının doğurganlığı etkilemediği veya gebelikte herhangi bir soruna neden olmadığı gözlendi.
HAMİLE OLANLAR AŞIYI OLDUĞUNDA NE GİBİ YAN ETKİLERE MARUZ KALABİLİR?
mRNA aşılarında bugüne kadar görülen yan etkilerin başında ateş gelir. Aşılamadan sonraki bir ila iki gün içinde ateş meydana gelebilir. Bu ateşler genellikle düşüktür ve hamilelik sırasında alınması güvenli olan ateş dürücüler ile kontrol edilebilir. Öte yandan gebelik planlayan kadınların Covid-19 aşısı olduktan sonra hamilelikten kaçınmasına da gerek yoktur.
HAMİLEYKEN YAPTIRILAN CORONAVİRÜS AŞISININ KORUYUCULUĞU BEBEĞE GEÇER Mİ?
Yeni veriler aşının anne karnındaki bebekler için de önemli avantajları olabileceğini ortaya çıkardı. Yurt dışında henüz çok yeni yapılan araştırmalar hem asemptomatik hem de semptomatik Covid-19 vakaları olan annelerin, plasenta yoluyla yeni doğanlara virüse karşı antikorlar geçirdiğini ortaya koydu. Böylece bebeklerin virüse karşı bir nevi aşılı doğmuş olma ihtimali var.
KORONAVİRÜS ATLATAN BİR ANNE ADAYININ VÜCUDUNDA ÜRETİLEN ANTİKOR BEBEĞİ DE KORUR MU?
Hem ABD’de hem de Avrupa’da, Coronavirüs’e yakalanan anneler üzerinde yapılan değerlendirmeler gösteriyor ki, eğer anne gebelik sırasında Covid-19 hastalığı geçirdiyse, bebeği çok yüksek oranda koruyucu antikorlarla dünyaya gözlerini açıyor.
EMZİREN KADINLAR KORONAVİRÜS AŞISI OLABİLİR Mİ?
Açıkçası; emziren kadınlarda Covid-19 aşılarının güvenilirliği veya mRNA aşılarının anne sütüyle beslenen bebeklere etkileri konusunda tam olarak yüzde 100 doğru ve sağlıklı bir veri bulunmuyor. Fakat mRNA aşılarının, anne sütü alan bebekler için bir risk oluşturduğu düşünülmüyor.
BU ÖNERİLERE DİKKAT!
Ülkemizde bir süredir Covid-19 aşıları yaygın olarak uygulanmaya başlandı ve bu da aşılanan kişilerin “bulaştırıcılık arenasından” hızla çekilmesi anlamına geliyor. Bununla birlikte alınan sokağa çıkma yasağı ve kapatma önlemlerinin de verilere olumlu yansıdığını görmekteyiz. Aşılama sırası bir süre sonra anne adaylarının da yer aldığı yaş grubuna gelecek.
Bu dönemde kafası oldukça karışık olan hamileler, aşı olup olmamak konusunda kararsızlık yaşıyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Kağan Kocatepe, anne adaylarına şu önerilerde bulundu.
Aşılama kadar önemli olan ‘sosyal mesafe-dezenfeksiyon-maske’ kurallarına uymaya aşılanmış olunsa bile devam edilmelidir.
Bebeğin organ gelişimi gebeliğin ilk 10 haftasında biter. Aşı olmaya karar veren anne adayları bu sürenin geçmesini beklemelidir.
Emzirme dönemi, ilaç ve aşı uygulamaları açısından gebelik dönemine göre çok daha az risklidir. Annelerin kullandıkları ilaçlar ve oldukları aşılar bebeklerine anne sütünden son derece az miktarda geçer. Bu dönemde aşılanma yönünde daha rahat karar verilebilir.
Aşıların genel olarak doğurganlık üzerine olumsuz bir etkisi olmadığı düşünülmektedir. Kısa bir zaman sonra, ilk aşısını olduktan sonra hamile olduğunu anlayan anne adaylarıyla karşılaşmaya başlayacağız.
Bu anne adaylarına adet gecikmesi olmadan önceki dönemde yapılmış bir aşının çok büyük olasılıkla bebeklerine zarar vermeyeceğini söyleyebiliriz. Ancak bu anne adaylarının ikinci aşı dozlarını bebeğin doğumundan sonra yaptırmaları uygun bir yaklaşım olacaktır.
