ABD’ye ait MQ-9 Reaper SİHA’sının önceki gün Rus uçaklarının tacizi sonrasında düşmesi Washington ve Kremlin hattın gerilimi tırmandırırken Kırım açıklarında Karadeniz sularına gömülen SİHA’nın enkazını bulmak için zamana karşı yarış başladı.
Rusya’ya ait Su-27 savaş uçaklarının önceki gün ABD’nin MQ-9 Reaper silahlı insansız hava aracına (SİHA) önleme yaparken düşürülmesine neden olmasının ardından, düşen SİHA’yı bulmak için Karadeniz’de enkaz bulma ve çıkarma operasyonu başladı. ABD tarafı Rusların önleme yapılmadığı açıklamasını reddederken, Karadeniz’de Kırım açıklarında uluslararası sulara düşen SİHA’nın bulunması için zamana karşı yarış veriliyor.
İKİ SEBEPTEN ÖNEMLİ
SİHA arayışına dair Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby, Amerikan CNN’e verdiği demeçte, “Çok fazla ayrıntıya girmeden söyleyebileceğim şey, insansız hava aracıyla ilgili olarak özkaynaklarımızı korumak için adımlar attığımızdır. Açıkçası bizim dışımızda kimsenin eline geçmesini istemiyoruz” diye konuştu. ABD’nin SİHA’yı ele geçirmekte kararlı davranmasının iki sebebi var. Birincisi, aracın ABD ordusundaki en gelişmiş SİHA’lardan biri olması. İkincisi ise istihbarat toplamak için kullanılan SİHA’daki olası verilerin Rusya’nın eline geçmesini engellemek. Nitekim Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolai Patruşev de SİHA’nın çıkarılması için çalışacaklarını söyledi.
ABD’NİN BULMASI ZOR
Amerikan Wall Street Journal gazetesi Montrö Anlaşması’na işaret ederek ABD güçlerinin SİHA’yı bulmasının çok zor olduğuna dikkat çekti. WSJ’nin haberinde Türkiye’nin Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesi sonrası Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkelere Boğazları kapattığı ve bu nedenle bölgede Amerikan savaş gemisi bulunmadığına dikkat çekildi.
RİSKLİ HAMLE
New York Times gazetesi ise aracın düşmesine neden olan olayların Rusya’nın açıklamasının aksine “tam olarak kaza olmadığı” yorumunu yaptı. SİHA’nın önüne Rus uçakları tarafından benzin dökülmesinin kasıtlı bir hareket olduğu vurgulanırken, ABD’li yetkililerin, Rusların SİHA’nın pervanesini kasıtlı olarak koparmadığı çünkü bu hamlenin Rus SU-27’sinin de düşmesine neden olabilecek riskli bir hareket olduğu yorumuna yer verildi.
STRATEJİK SİLAH
MQ-9 Reaper SİHA’sı ABD haricinde İngiltere, Fransa, İtalya, Hindistan ve Hollanda ordularının da envanterinde bulunuyor. 15 km irtifaya çıkabilen SİHA yaklaşık 20 saatlik uçuş süresiyle 2 bin km yol alabiliyor. Amerikan ordusu SİHA’nın öncelikli olarak istihbarat amacıyla kullanıldığını söylese de MQ-9 Reaper, Hellfire (cehennem ateşi) füzeleri ve lazer güdümlü bombaları taşıma kapasitesine sahip stratejik bir silah.
RUSYA: BİZ DOKUNMADIK KENDİSİ DÜŞTÜ
Rusya Savunma Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, ABD’ye ait SİHA’nın uluslararası sularda “kendiliğinden” düştüğünü savundu. Açıklamada, “ABD’nin sınırlarımıza yakın bölgede sergilediği davranışlar kriz çıkarma niyeti taşıyor. ABD’ye ait SİHA casus araç gibi davranarak menşeini belli eden sinyalini kapatmıştı, Rusya’nın zamanında söz konusu bölgede ilan ettiği NOTAM kurallarına uymayarak uçuşa kapalı bölgeyi ihlal etmişti ve hava aracı doğrudan Rusya hava sahasına yönelmişti” ifadeleriyle olayda saldırgan tutum gösteren tarafın ABD olduğu savunuldu. SİHA’nın kime ait olduğunun tespiti için havalanan Rus uçaklarının araca ateş açmadığı ya da düşmesine neden olacak bir hamlede bulunmadığı belirtilen açıklamada, “Amerikan aracı takip edildiğini anlayınca yaptığı ani manevralar neticesinde dengesini kaybederek düştü. Bizim onunla herhangi temas kurma girişimimiz olmadı” dendi.
‘KAZANIN SEBEBİ CASUSLUK’
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu dün ABD’li mevkidaşı Lloyd Austin ile telefonda kazayı görüştü. Şoygu görüşmede Austin’e “kazaya ABD’nin casusluk faaliyelerini arttırmasının neden olduğunu” söyledi. Moskova ayrıca “gelecekteki herhangi bir ABD provokasyonuna orantılı yanıt verileceği” uyarısında da bulundu.
BAKAN AKAR: TARAFLARLA GÖRÜŞÜYORUZ
Rusya’YA ait savaş uçaklarının Karadeniz’de düşürdüğü ABD SİHA’sının çıkarılması için Türkiye’nin Boğazlar’ı ABD gemilerine açıp açmayacağı tartışılırken, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Dışişleri Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı yakın iletişim halinde. Cumhurbaşkanlığı ile çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Sonuçlarını önümüzdeki dönemde göreceğiz” dedi. AK Parti Grup Toplantısı öncesinde TBMM’de gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtlayan Akar, şunları söyledi:
“Olayı yakından takip ediyoruz. Çeşitli temaslarımız var, bunlar sürüyor. Bu konuyu hem kendi içimizde hem de muhatabımız ABD’lilerle de görüşmek suretiyle, makul ve mantıklı bir şekilde çözme konusunda gayret gösteriyoruz. Bunun uhuletle, suhuletle çözümünden yanayız.”
TAHIL KORİDORU
“Biz tahıl koridorunun anlaşmanın ilk haline uygun olarak 120 gün daha uzatılması düşüncesi ile görüşmelere başladık. Bugüne kadar 24 milyon tondan fazla tahılın sevkıyatı gerçekleştirildi, ihtiyaç sahiplerine ulaştırıldı. Bunun devamı önemli. Bu manada iki ay yerine 120 gün olması konusunda da temaslarımızı sürdüreceğiz.” Rusya, 18 Mart tarihinde süresi dolacak tahıl anlaşmasını 120 yerine 60 süresince uzatılmasına yeşil ışık yakmıştı.
